Yangın Türleri Nelerdir?

Yangın türleri, genellikle yanan malzeme türüne göre sınıflandırılmıştır. Bu türlerin bilinmesi acil durumlarda yetkiliye söylemekten yangın söndürme cihazınızı kullanma sürecine kadar büyük bir önem arz edebilir.

Bu makalemizde sizlere yangın türleri, yanma türleri ve yangın söndürme cihaz türlerini açıklayacağız.

A Tipi Yangın Türü

Katı maddelerin yanması sonucu meydana gelir. Bu tür yangınlar genellikle ahşap, kağıt, karton, kumaş, plastik gibi yanıcı malzemelerden kaynaklanır. A Tipi yangınlar, oksijenle birlikte yanıcı malzemelerin varlığında ortaya çıkar ve sıcaklık, oksijen ve yanıcı madde üçgeni olarak bilinen üç temel unsura ihtiyaç duyar.

A Tipi yangınları söndürmek için genellikle su kullanılır. Dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta, bazı kimyasal maddelerle veya elektrikle temas eden suyun A Tipi yangınları daha da kötüleştirebileceğidir.

A Tipi yangınların söndürülmesi için kullanılan yangın söndürme cihazları genellikle ABC tipi yangın söndürücülerdir. ABC yangın söndürücüler, katı maddeler, sıvılar ve gazlar gibi farklı yangın türlerine karşı etkilidir.

 

B Tipi Yangın Türü

Sıvı yanıcı maddelerin yanması sonucu meydana gelir. Benzin, yağlar, boya, benzen gibi sıvı maddeler bu tür yangınlara örnektir.

B tipi yangınlarla mücadele etmek için su kullanılması büyük bir hatadır. Özellikle yağlar yandığı zaman söndürmek için su kullandığınızda sıvılar daha da yayılacaktır ve yanma sürecini hızlandırabilir.

Bunun yerine bu tip yangınlar için yangın söndürme cihazları veya sistemleri, yangınla mücadele etmek için özel olarak tasarlanmış yangın söndürücü maddeleri kullanır. Bunlar genellikle köpük, karbon dioksit yangın söndürücüler veya kimyasal tozlar içerir.

 

C Tipi Yangın Türü

Gazların yanması sonucu meydana gelir. Bu tür yangınlar doğal gaz, propan, metan gibi gazlarla ilişkilendirilir. C Tipi yangınlar genellikle renksiz ve kokusuz olan bu gazların yanmasından kaynaklanır ve tehlikeli olabilir.

C Tipi yangınları söndürmek için su kullanmak etkili değildir, çünkü su bu tür yangınları söndürmek yerine gazların yayılmasına neden olabilir. Bu nedenle C Tipi yangınları kontrol altına almak ve söndürmek için özel yangın söndürücü maddeler ve sistemler kullanılır. Bu yangın söndürme sistemleri genellikle gazları soğutma veya oksijeni kesme yoluyla yangını söndürmeyi amaçlar.

 

D Tipi Yangın Türü

Metal yangınları olarak da bilinir ve genellikle metal tozlarının yanması sonucu oluşur. Bu tür yangınlar titanyum, magnezyum, lityum gibi metallerle ilişkilendirilir. D Tipi yangınlar, metallerin yüksek sıcaklıklarda yanma özelliği nedeniyle diğer yangın türlerinden farklıdır.

D Tipi yangınların söndürülmesi için özel yangın söndürme ekipmanları ve malzemeleri gereklidir. En yaygın olarak kullanılan D Tipi yangın söndürme maddesi, özel bir yangın söndürme tozu olan “metal yangın söndürme tozu”dur. Bu toz, yangın sırasında metallerin yüzeyini kaplayarak oksijenle temasını engeller ve yanmayı durdurur. Diğer yaygın bir D Tipi yangın söndürme yöntemi, özel yangın battaniyeleri veya yangın battaniyeleri kullanmaktır.

D Tipi yangınları söndürmek için su kullanmak genellikle uygun değildir çünkü su, metallerin yanmasını daha da kötüleştirebilir.

 

K Tipi Yangın Türü

K Tipi yangınlar, mutfaklarda yaygın olarak görülen ve genellikle yağların yanması sonucu ortaya çıkan yangın türünü ifade eder. Bu tür yangınlar, mutfaklarda kullanılan yağlar, yağ bazlı gıdalar veya yiyeceklerin yanmasıyla oluşur. K Tipi yangınlar, özellikle kızartma işlemleri sırasında sıkça meydana gelir.

K Tipi yangınlar, diğer yangın türlerinden farklı bir söndürme yöntemi gerektirir. Su kullanmak, bu tür yangınları söndürmek için uygun değildir, çünkü su, yağlarla temas ettiğinde buharlaşır ve yangının daha da yayılmasına neden olabilir. Bu nedenle K Tipi yangınlar için özel yangın söndürme cihazları kullanılmalıdır.

K Tipi yangın söndürme cihazları, genellikle “yağ yangını söndürme cihazı” olarak adlandırılır. Bu cihazlar, yangın sırasında özel bir yangın söndürme ajanı veya kimyasal madde püskürtür. Bu kimyasal madde, yağın yanmasını durdurarak yangını söndürür. K Tipi yangın söndürme cihazları, mutfaklarda yangın güvenliği için önemli bir ekipmandır ve yangın sırasında hızlı müdahaleyi kolaylaştırır.

Yanma Türleri Nelerdir?

Yanma türleri, yanmanın başladığı yer ve malzemesine göre değişiklik gösterir. Yangın türünü doğru bir şekilde tanımak, yangının kontrol altına alınması veya söndürülmesi için kullanılacak yöntemleri belirlemede önemlidir. Yanma türleri yavaş ve hızlı yanma türleri olarak ikiye ayrılır:

Yavaş Yanma Türleri:

1. Sessiz Yanma (Smoldering): Bu tür yangınlar yavaşça yanar ve genellikle kısmen yanmış veya dışarıdan görünmeyen yanıcı malzemelerin içinde gelişir. Örneğin, içinde közlenmiş odun parçaları veya sigara izmaritleri bulunan çöplerde sessiz yanma meydana gelebilir.
2. Sessiz Yanma (Pyrolysis): Bu tür yangın, malzemenin ısıya maruz kalarak ayrıştığı bir kimyasal reaksiyon sonucu meydana gelir. Bu süreç sırasında gazlar ve dumanlar oluşur, ancak alevler görülmez.
3. Ağır Yanma (Deep-Seated Fires): Bu yangınlar, içerideki malzemelerin yavaşça yanmasıyla karakterizedir. Örneğin, ahşap bir binanın içindeki tahta kirişlerin veya mobilyaların içinde gelişen bir yangın, ağır yanma türüne örnektir.

 

Hızlı Yanma Türleri:

1. Alevli Yanma (Flaming Combustion): Bu tür yangınlar hızlı bir şekilde yanar ve alevler açıkça görülür. Genellikle yanıcı gazlar, sıvılar veya katılar bu tür yangınlara neden olur.
2. Patlayıcı Yanma (Explosive Combustion): Patlayıcı yanma, hızla yayılan ve şiddetli patlamalara yol açabilen bir yangın türüdür. Genellikle yanıcı gazların yoğun bir şekilde biriktiği ortamlarda meydana gelir.
3. Yangın Fırtınası (Firestorm): Yangın fırtınası, büyük bir yangının şiddetli rüzgarlarla beslenerek hızla yayılmasını ifade eder. Bu tür yangınlar genellikle yıkıcı ve ölümcül sonuçlara yol açabilir.

 

Yangın Söndürme Cihaz Türleri Nelerdir?

Yangın söndürme cihazları kullanımı yangının türüne göre değişiklik gösterir:

1. Yangın Söndürme Tüpleri (Yangın Söndürücüler): Yangın söndürme tüpleri, yangın söndürme için en yaygın kullanılan cihazlardır. Sıkça kullanılan yangın söndürme tüp türleri şunlardır:
   • ABC tipi yangın söndürücüler: Katı maddeler (Ahşap, kağıt), sıvılar (yağ, benzin), gazlar (propan, metan) gibi farklı yangın türlerine karşı etkilidir.
   • CO2 (Karbondioksit) yangın söndürücüler: Elektrikli ekipmanlardaki yangınları ve kimyasal yangınları söndürmek için kullanılır.
   • Köpük yangın söndürücüler: Yanıcı sıvıları ve yangının yayılmasını kontrol etmek için kullanılır.
   • Su yangın söndürücüler: Katı maddelerdeki yangınları söndürmek için kullanılır, ancak elektrikli ekipmanlardaki yangınlarda kullanılmaz.
2. Yangın Hortumları: Yangın hortumları, yangınla mücadelede su veya yangın söndürme köpüğünü yangın kaynağına taşımak için kullanılır. Yangın hortumları, yangın musluklarına bağlanır ve yangın söndürme ekipleri tarafından kullanılır.
3. Yangın Battaniyeleri: Yangın battaniyeleri, küçük yangınları kontrol altına almak ve yangının yayılmasını önlemek için kullanılır. Yangın battaniyeleri, alevleri kapatarak yangını söndürmeye yardımcı olur.
4. Yangın Söndürme Spreyleri: Yangın söndürme spreyleri, yangınla mücadelede kullanılan otomatik veya manuel sprey sistemleridir. Genellikle büyük endüstriyel tesislerde ve işyerlerinde kullanılır.
5. Yangın Hidrantları: Yangın hidrantları, yangın söndürme ekiplerinin su kaynağına erişimini sağlayan yeraltı su vanalarıdır. Yangın hidrantları, yangın söndürme hortumlarına su temin eder.
6. Yangın Söndürme Araçları: Yangın söndürme araçları, büyük orman yangınları veya endüstriyel yangınlar gibi büyük yangınları kontrol altına almak için kullanılır. Bu araçlar su, köpük veya toz püskürtebilirler.
7. Yangın Söndürme Uçakları ve Helikopterleri: Büyük orman yangınlarına müdahale etmek için hava tanklarına su veya yangın söndürme kimyasalları doldurulan uçaklar ve helikopterler kullanılır.